SPOTKANIE WSPÓLNOTY RÓŻAŃCOWEJ ∙ LISTOPAD

Matka Boża Szkaplerzna – sanktuarium w Czernej

1. Franciszek Zawadzki

Na świecie, również w Polsce, istnieje wiele sanktuariów maryjnych, w których oddaje się cześć Matce Chrystusa, przyzywając Ją imieniem Matki Bożej Szkaplerznej. Jednym z takich miejsc jest sanktuarium przy klasztorze karmelitów bosych w Czernej, położonej niedaleko Krakowa, na północny zachód od miasta.

Szkaplerz to część habitu zakonnego okrywająca plecy i pierś zakonnika. Znane jest stosowanie go nie tylko w zakonach, ale również wśród wiernych świeckich, często w formie skróconej – dwóch kawałków brązowego sukna połączonych tasiemką tak, aby spoczywały na piersi i plecach osoby noszącej, nawiązując do stroju zakonnego. Można go nosić także w postaci medalika.

Historia szkaplerza sięga XIII wieku i nierozerwalnie wiąże się z zakonem karmelitów. To ich przełożony generalny, Szymon Stock, przebywający w klasztorze w Anglii, miał doznać objawienia Maryi, która obiecała szczególną opiekę wszystkim noszącym szkaplerz. Z biegiem czasu ta tradycja rozpowszechniła się w całym Kościele. Dziś szkaplerz jest nie tylko elementem stroju wielu zakonników, lecz także znakiem przyjmowanym przez świeckich.

Karmelici szerzyli nabożeństwo szkaplerzne, a swoją szczególną Patronkę nazywali Najświętszą Maryją Panną z Góry Karmel. Właśnie na tej górze, znanej z kart Biblii, rozpoczęła się historia zakonu. Zakon ten od początku był mocno związany z duchowością maryjną, a pamięć o objawieniach i obietnicach związanych z noszeniem szkaplerza sprawiła, że Maryję z Góry Karmel zaczęto nazywać Matką Bożą Szkaplerzną.

Sanktuarium w Czernej, znane również dzięki świętym związanym z tym miejscem, m.in. św. Rafałowi Kalinowskiemu – powstańcowi styczniowemu, inżynierowi, a później spowiednikowi i przewodnikowi duchowemu – jest miejscem szczególnego kultu obrazu Matki Bożej Szkaplerznej. Pierwszy obraz, XVII-wieczny, namalowany na płótnie, szybko uległ zniszczeniu w wilgotnym kościele. Drugi powstał na miedzianej blasze na zamówienie zakonników. Wzorowany na bizantyjskiej ikonie Salus Populi Romani (Ocalenie Ludu Rzymskiego) z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie, przedstawia Maryję w dostojnej szacie z Dzieciątkiem Jezus, unoszącym rękę w geście błogosławieństwa. W dłoniach Maryi widnieje szkaplerz – znak opieki i wierności obietnicom – oraz biała chustka symbolizująca pocieszenie i troskę o wiernych.

Od początku pielgrzymi przybywający do Czernej wskazywali na liczne łaski i cuda doświadczane za wstawiennictwem Maryi. Wielu przyjmowało szkaplerz z rąk karmelitów nie tylko jako znak Jej ochrony, ale także wezwanie do naśladowania Jej wierności Bogu i służby bliźnim. Karmelici podkreślają, że obowiązki związane z noszeniem szkaplerza to zachęta do życia w duchu modlitwy i pokory. Każdy – niezależnie od tego, czy nosi szkaplerz, czy nie – jest wezwany do kroczenia drogą Maryi, do modlitwy i do służby potrzebującym. Szkaplerz może być obrazem pokory, cichości, wiary i oddania... Idąc tą ścieżką, możemy ufać w opiekę Matki Bożej zarówno w życiu, jak i w godzinie śmierci.

Częstym gościem sanktuarium w Czernej był Karol Wojtyła. Jako papież Jan Paweł II polecił ukoronować obraz Maryi papieskimi koronami, co miało miejsce 17 lipca 1988 r. Dzień wcześniej, 16 lipca, Kościół obchodzi wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel – święto żywe do dziś.